Milli İçkimiz Alkollü Ayran

Acaba alkollü/rakılı ayran mı üretsek? Zaten renkleri de benziyor. Ayrıca rakının yanında meze olarak yoğurt yenmiyor mu? Ya da çok içilen gecenin ertesinde kendine gelmek için ayran içilmiyor mu? Bu sözlerin ardından gündemimize bir bakalım.

Başbakan Erdoğan, Yeşilay tarafından düzenlenen Global Alkol Politikaları Sempozyumu’nda yaptığı açıklamada “Bira milli içki olarak halka sunulmuştur. Hâlbuki bizim milli içkimiz ayrandır.” dedi. Dedi ama burada bir kelime kavram yanlışlığı var.

Doğrusu: “Milli içeceğimiz ayrandır.” olmalıydı. Limonata ve çay da bizim milli içeceğimizdir, içkimiz değil! Eğer milli bir içki aranıyorsa bunun adı rakı olmalıdır. Neden mi böyle söyledim? Türk eğitmenleri, Türk dili ve edebiyatı, bir de tarih sağ olsun.

İçki ve İçecek arasındaki fark

İçecek, sıvı şeklinde olan ve içilebilir bir maddedir. İçki kelimesi ise alkollü içecek anlamında olup içinde “etanol” denen etkileyici madde bulunan sıvı demektir. Etanolun sakinleştirici ve uyutucu etkisi olup çoğu ülkelerde tüketimi ve miktarı yasalarla kontrol altına alınmıştır. Bugün piyasada satılan ve içilebilir tüm alkollü içeceklerin yani tabir edildiği şekliyle içki türlerinin hiç birisinin içinde yüzde 50’nin üzerinde alkol bulamazsınız. Birada yüzde 4-6, şarapta yüzde 11-14, votkada yüzde 35-41, rakıda yüzde 41-50 oranında alkol görürsünüz. Zira bir sıvı içindeki alkol miktarı yüzde 55’in üzerindeyse o sıvı artık içki değil yanıcı madde sınıfına girer.

Gelelim neden biranın milli içki sayıldığına

Bira mira, bizim milli milli içkimiz değildir! Sadece fiyatı ucuz ve her yerde pratik içimi ile Türkiye’de değil tüm dünyada en çok tüketilen gazlı bir içkidir. Bir nevi fast-food içkidir.  Biranın ilk üreticisi Türkiye değil ama coğrafya olarak yabancısı da değil. Sümerler zamanında bira üretiminden bahsedilmektedir. Sayın Başbakanımıza kim biranın milli içkimiz olduğunu söylemişse sanırsam hata yapmış. Eğer çok satılmasına göre bir içecek milli olacaksa kola denilen içeceği milli içeceğimiz saymak gerekir. Eğer bir şeyin başına milli kelimesi koyacaksınız bu şeyi çok iyi bilmeniz ve sahiplenmeniz gerekir. Milli kelimesi koyduğunuz zaman o şey sadece size aittir, sizi yansıtır, sizin kimliğinize kayıtlıdır ve ilk siz üretmişsiniz demektir, bunun çok tüketilmesiyle hiç bir alakası yoktur!

Rakı ilk defa nerede üretildi?

Rakıya gelince, ilk defa Osmanlı zamanında üretilmiş olup yüzde yüz Türk içkisidir. IV. Murat zamanında yasaklanmasından sonra yaygınlaşıp Rumlar ve Bulgarlar tarafından da üretilmeye başlanmıştır. Bugün Rum meyhanesi, taverna olarak bilinen yerler, yasaklamanın sonucu bu adları almışlardır ve şimdilerde çoğu kişinin aklına meyhane deyince bu yerler gelmektedir. Oysa rakı sadece içki olarak değil yanında getirdiği meze, müzik, fasıl ve muhabbet ağırlığı ile yerli kültürümüze yerleşmiştir. Bunu yok saymak mümkün değildir.

Türkiye’de satılan ayran, ayran değil!

Gelelim milli olmaya aday gösterilen ayrana. Ayran derken, şu an piyasada hazır satılan ayranlara ben ayran demiyorum. Onlar ayran değil, sadece adına ayran denilen ve sütün işlenmiş bir türevi. Gerçek ayran, evde yapılan yoğurdun suyla inceltilmiş halidir. Hazır ürün olarak satılan çoğu ayran yoğurttan değil, sütün ya da süt tozunun içine ayran vs. gibi kültürlerin katılmasıyla elde edilmektedir. Eskiden evlerde ayran ile ilgili şu cümleler geçerdi. “Hanım bi yoğurt/ayran çarp ta içelim.” Yayıklarda ya da kavanozlarda yoğurt suyla çalkalanır ve ayran elde edilirdi. Bazen de içine azıcık tuz katılırdı.

Şimdi bana piyasada sadece yoğurttan imal edilen ve bunu etiketine yazan bir tane ayran markası söyleyebilir misiniz?

Söyleyemezsiniz! Çünkü yok! Üreten de yok, satan da!

Canınız gerçek ayran mı çekti? Ben size kendi yaptığım ayran tarifini vereyim. Buyurun. Doğal ayran tarifi.

Avrupalı zaten bilmediği ve daha 20-30 öncesine kadar tanıdığı yoğurda çok şaşırıyor ve şöyle düşünüyor. “Yahu yoğurda niye su katıyorsunuz?” Aynı şekilde Avrupalının viskisine bizler kola, soda, meyve suyu hatta su katıp mangal başında içiyoruz! Bizim viskiye su katan kültürümüz nedense yoğurda su katmasını akıl edemiyor. Bunun da nedeni şu;

İneği bul, elle sağ, olmadı UHT makine al- daha kolay sağ, sütünü al, kaynat, maya bul, mayala, uygun ortamda sakla, yoğurt yap, temiz su bul, onay al, sulandır, ayran yap sonra paketle sat.

Ne gerek var bu kadar işleme, bunların hepsi maliyet. Onun yerine al sütü, süt tozunu; içine ayran kültürü kat, ekşimesin diye biraz da tuz kat, sonra paketle sat!

Bu kadar basit!

Aklımızı başımıza alalım

Baklava, musakka, lokum gibi milli yiyeceklerimize sahip çıkan Yunanistan şimdi de rakının peşinde ve bizim rakımızı “uzo” olarak değil mili içkimiz olan rakının adıyla kendilerine tescil etmek için uğraşıyorlar.

Yakında yoğurdu sulandırıp “ayrana milli içeceğimiz” hatta içine etanol katıp “milli içkimiz ayrandır.” demeye kalkarlarsa hiç şaşırmayalım. Olmaz deme olur!

İllaki başında milli kelimesi olacaksa ve bundan hem milliyede hem de gayri milliyede kültürel ve ticari kazanım sağlanacaksa;

Milli içeceğimiz ayran, limonata

Milli içkimiz rakı olmalıdır.

Kısaca, ayran için Midyat’a giderken evdeki rakıdan olmayalım!

Buradan Sayın Yetkililere ve İlgililere duyurulur.

Son Söz: İçkiye karşı olan bir güç, bunu sadece milliyede değil gayri milliyede de yapması gerekir. Hem yerli biraya, yerli rakıya, yerli sigaraya karşı olacaksınız ama tüm yerli piyasanızda, marketlerde reklamlarla destekleyerek yabancı içki ve sigaraların yerli ürünlerden daha ucuza etiketlenip satılmasını sağlayacaksınız. Olmaz böyle bir şey?